AMERİKA

Yazar: Franz Kafka

Klasik Kafka karakterleri, Kafka dünyası… O yüzden çok kitaba odaklanmadan Kafka’nın romanlarına genelleyebileceğimiz düşüncelerimi aktaracağım bu yazıda.

Kitap şöyle sizi sertçe tutup silkeleyip, bırakıveriyor. Buruk bir şekilde kalıyorsunuz. Belki buruk da denmez, ne bileyim içim şişti derler ya; hem güzel bir kitap okumanın hazzı var, hem de haksızlığa, şuursuzluğa karşı bu “içim şişti” duygusu var kitaptan sonra. Kafka’nın yarattığı ortam o kadar kendine özgü ki, kafkaesk diye yeni bir kelimeye ihtiyaç duyulmuş kısaca anlatmak için. Öylesine bir suçluluk duygusunun etrafındaki,  öylesine bir ortam… Aslında hepimizde olan, parça parça karşımıza çıkan ama bir şekilde geçiştirdiğimiz, bir yandan da kâbusumuz olan duygular. Kafka bize haksızlığa, zulme karşı “Dur bi ya, n’oluyoruz ” dememenin saçmalığını anlatıyor. Aslında sağlam karakterli, özgür bir nesil yetiştirmek için lisede edebiyat derslerinde anlatılması gereken bir yazar Kafka. Bazı okullarda Dönüşüm okutuluyor sanırım ödev olarak falan ama çocuklarla kitap hakkında sohbet de etmek onlara anlatmak lazım kitabın önemini. Yoksa akılda kalan düşünce bir insanın böcek olmasından öteye gitmiyor.

Kitabın ana karakteri Karl, ailesi tarafından Almanya’dan Amerika’ya ‘postalanıyor’ çünkü Almanya’daki evlerindeki hizmetçileri Karl’dan ‘faydalanıyor’ ve hamile kalıyor. Amerika’da karşısına onu koruyup arka çıkan insanlar, hem şuçlu hem güçlü tavırlarda olan insanlar,  uyanıklar, zalimler çıkıyor. Erkeği kadını bütün kötü karakterler Karl’dan daha iri güçlü kişiler, zulme karşı psikolojik zayıflığı bütün kötü karakterlerde fiziki zayıflıkla da pekiştirmiş yazar. Sanki bir resmin dikkat çekmek istediğin yerlerini daha bastırarak çizmek gibi… Karl iyi niyetli saf bir çocuk, bazı şeylerin kendisini rahatsız etmesine rağmen alttan alıyor, kendini dolandırana bile suçu tam olarak ispatlayamayacağı için alttan alıyor. Biraz rahmetli Kemal Sunal’ ın oynadığı Şaban karakterini andırdı bana, tabi bizim  Şaban şansıyla veya zekasıyla işin içinden sıyrılıyordu genelde.

Can Yayınlarının yayınladığı kitabın sonunda Kafka’nın kitaptan çıkardığı iki bölüm daha var. Kitabın arka kapağında “İyimser tutumuyla diğer romanlarından ayrılıyor” diyor Amerika için ama ben o kadar da iyimser bir yan göremedim. Acaba ana karakterin kısa sürede olsa rahata kavuşmasından mı böyle denmiş? Alın okuyun ve diğer Kafka kitaplarının yanına bir tane daha ekleyin.